i muộn hôm đấy, tầm 2 3 giờ sáng thì đám được dập, có người qua nhà đập cửa bảo cụ lên trên nhà lão xã trưởng có việc gấp. Lúc đấy trời bỗng đổ mưa to, sấm chớp ầm ầm, nhưng cụ vẫn mặc áo mưa, đội cái nón lên đầu, xỏ đôi guốc gỗ rồi vội vàng đi trong đêm, để cửa đấy.
Và lúc cụ về, mặt cụ tái mét, đứng như trời trồng trước cửa, thở hổn hển. Hỏi cụ không nói, chào cụ cũng không thưa, lẳng lặng cởi áo mưa, mặc nguyên bộ quần áo nâu sờn đã thấm nước, đứng trước bàn thờ mặt mếu máo. Mãi sau này khi có nhiều chuyện xảy ra, cụ mới kể lại…
Đêm đấy cụ không lên nhà xã trưởng, đi trên đường từ làng lên thị xã, có đoạn phải đi qua con đường cũ, 2 bên là ruộng lúa, và rặng tre. Trời tối mịt mù, mưa tầm tã, một mình trên con đường tối, cụ cắm đầu đi trong đêm, rặng tre bên đường xào xạc quật qua quật lại. Đi gần đến cuối đường, có đoạn dốc lên đê, thì có tiếng sấm nổ ngang trời, sáng trưng cả mặt đất, bất giác ngửng đầu lên thì bàng hoàng thay!
Trước mặt cụ là một người đứng trên đê, cao to đầu đội mũ rơm, mặc áo lá rơm tua tủa. Bên dưới cái nón, là một khoảng không đen sì lộ rõ 2 con mắt và cái miệng sáng quắc đang nhìn cụ ngấu nghiến. Chưa kịp hoàn hồn thì có giọng nói vang lên từ phía người kia, ồm ồm, trầm trầm như tiếng sấm, vang tai nhức óc làm cụ choáng váng !
“ Ngươi quá to gan, cướp người khỏi luật giời! Nợ mạng, thì phải đền mạng! Rồi ta sẽ còn gặp nhau dài , mới tối nay thôi, ngươi đã mang thêm tội với một người!”
Cụ ngã xõng xoài ra đất, miệng ấp úng, hai tay cào cào trên nên đất. Thoáng chớp nháy lên, người kia biến mất, để lại cụ trên con đường tối, ngơ ngác, kinh sợ, hốt hoảng quay đầu bỏ chạy về phía làng Vĩ. Trời vẫn mưa tầm tã, căn nhà cháy đen, cái xác nằm dưới sân đắp chiếu, lạnh ngắt…
Chương 2: Đòi nợ - trả nợ - và đòi nợ…
Đoạn I: Đòi nợ.
Một đêm khó ngủ, ngoài trời mưa tầm tã, sấm kêu rả rích, rục rịch từ đằng xa trên bầu trời đêm, như lục đục kéo nhau về ổ, lâu lâu ngoảng lại cười vang sáng rực cả bầu trời. Cụ nằm trên giường quay mặt vào tường, thở đều đều, lâu lâu chép miệng rồi co người vào, cụ bà thấy vậy tỏ vẻ nghi ngờ nhưng không hỏi, mà để cho cụ nghỉ…
Sáng hôm sau, bên căn nhà cháy có tiếng gào khóc thống thiết, vọng cả về phía nhà cụ. Đứng ở trên sân thượng, ông H cũng thấy chật ních bà con làng xóm túm tụm lại quanh một người đàn bà vật lên vật xuống bên cái xác cháy đen, thò ra cái tay đã mủn tro, chỗ đỏ chỗ đen dưới lớp chiếu cũ. Đấy là bà V, là người của làng, chồng mất trong chiến tranh, còn mình bà ở lại trồng rau nuôi thằng Đ. Nó cũng mới đầy 18, thuộc diện đi lính của làng nhưng nó khác thằng Y, hăm hở lắm và quyết tâm diệt giặc để trả thù cho cha nó. Bà V mất con như người điên dại khóc cả buổi sáng ròng rã, quằn quại, tóc tai rối bời, nước mắt chảy tràn trên mặt người đàn bà góa chồng tần tảo, lẫn cả bùn đất, sỏi đá li ti trên mặt. Nhìn cái cảnh đấy, ai làm phận cha mẹ cũng không khỏi xót xa mà ứa nước mắt.
Bà ngất lúc gần về trưa, mọi người can ngăn bà ra, đàn ông trai tráng xốc nách bà lúc bà đã mệt lử, mắt dại đi, nước mắt khô thành lớp bóng lên trên da bà dưới ánh nắng chói chang, chân bà khụy xuống. Người ta chuyển bà đến, trạm y tế xã thì cụ đi theo cùng dòng người. Đặt bà V xuống liền lúc cụ nhận trách nhiệm chăm sóc cho bà V khỏi bệnh rồi bảo với mọi người về hết đi, để bà V tĩnh dưỡng, và bảo người làng nhắn với ông xã trưởng là, tiền thuốc thang ông ấy phải chịu. Ai hỏi thì cụ bảo là cứ bảo cụ G bảo nó thế, không cần biết. Ấy vậy mà không những có tiền thuốc, cụ còn được thêm ít đường với thịt, rau…
Tuần đấy là tuần nước lên, Cửa Ông là vùng ven biển, nên dân làng hay có kiểu tính thời gian theo tuần nước, cứ sơ 7 ngày là nước lên, còn 7 ngày sau nước xuống, tính thế cũng là dân hay đi tắm, biết cao thấp để bơi đỡ dẫm phải hà khi nước xuống. Bà V đã nằm mê mệt được 2 hôm từ vụ cháy, cụ cũng ở miết trên trạm xá mà không về nhà, chỉ có cụ bà là mang cơm tới cho cụ thường xuyên, ngày chặp 3 lần đôi lúc cụ có chuyện thì cụ bà ở lại trạm xá cho cụ đi ra ngoài. Một lần cụ đi vào nhà xã trưởng có việc, cụ bà ở lại trông, luc về thấy cụ bà đứng ngoài cửa trạm xá, mặt xanh xao cụ mới hỏi thì cụ bà bảo, lúc nãy vừa quay mặt đi, lúc quay lại thì thấy bà V đang mở trừng mắt nhìn về phía cụ. Mắt đỏ ngầu, như muốn ăn tươi nuốt sống cụ. Cụ ông vào trong nhà thì thấy bà V vẫn nằm im như lúc cụ đi, bảo cụ bà là cứ hoang tưởng, nghe mấy con mụ ở chợ nó bàn tán rồi sinh ra nghĩ này nọ.
Cụ biết chứ, cụ biết thừa là cụ bà nói thật, và cụ còn biết, đấy không phải là một trò đùa của ai đó. Tuần đấy, làng có thêm một đám ma nữa...
Lão xã trưởng từ hôm đấy, ngoài lúc đưa đồ cho cụ, thì bặt tăm, không bén mảng qua cái trạm xá cho hay. Người làng ai cũng bảo lão là thằng vô tâm, dân làng có chuyện mà không đến chia sẻ, cảm thông, kể cho cụ thì cụ chỉ cúi mặt rồi lắc đầu. Tối đấy dân quân về làng chơi, họ về làng để thêm ít lương thực, cho binh lính nghỉ ngơi, và cũng tiện thể giáp mặt trai làng, cho trai làng thêm phần hăm hở ra chiến trường qua lời kể của các anh bộ đội dù chưa từng ra trận. Xã trưởng là người đặc biệt, lão phải có mặt trong cái tối đấy đón đoàn xe về làng. Lão với thằng con đạp cái xe đạp Liên Xô đi từ chặp tối, ông H cũng theo vài người trong làng lên huyện. Tiếng cười nói vang vang chíu chít trên đường làng đang độ, gió biển lùa vào quện với mùi đất, thơm đặc trưng, mằn mặn mà khoan khoái ra trò…
Cái đường cho bộ đội vào là con đường chạy thẳng vào giữa huyện, hai bên phần là ruộng rau, phần là nghĩa địa chi chít những mộ. Ai cũng náo nức, hăm hở, cầm cờ đỏ sao vàng quẫy rợp dưới ánh đèn vàng trải thẫm trên còn đường đất. Hiếm có khi nào mà nơi đây xôm như vậy, ông H vui lắm, hòa cùng niềm vui của mọi người, ông chen lên trên gần đầu hàng người, xa xa mấy ngôi mộ thấp thoáng. Đối diện hàng bên kia đường là xã trưởng cũng cầm cờ đỏ sao vàng, mặc bộ áo nâu xanh sờn rách, túi thủng không khâu, cái mũ cối lấp lánh ánh ngôi sao vàng bên trên khuôn mặt hoan hỉ sao mà oai thế, biết bao nhiêu trai tráng mong khoác được bộ áo như lão, trong đấy, có cả anh Đ nữa. Nghĩ đoạn ông H chép miệng cái tạch, quay ra nhìn về phía xa xe đang chạy vào làng xình xịch. Đám đông im bặt, ông H trố mắt, lão xã trưởng đang ngoái đầu ra nhìn, cuối hàng, cờ quạt vẫn khua…
Trước ánh đèn của chiếc xe tải chở bộ đội, là 2 bóng người đang lao ra từ phía bãi tha ma của huyện, theo sao là thằng Y con ông xã trưởng, dáng người thẳng đứng, mặt nhìn về phía trước hướng nó chạy, mặc nhiên không để ý đến chiếc xe đang lao tới, trước nó là một người cao chạc như nó, đen xì, dắt tay nó chạy đằng trước, phảng phất trong gió là cái gì đó bay lơ quơ, như tro! Cái bóng đen kéo thằng Y ra giữa đường thì thả tay, nhảy vào bụi mía trước mặt rồi biến mất bí ẩn, không làm động mía, lão xã trưởng chỉ kịp kêu ré lên : “ Làng nước ơi… “ tiếng xe phanh gấp lại, tiếng thịt người kẹp cuốn vào bánh xe, kéo lê đi trên nền đất kêu lẹp nhẹp, tiếng xương gãy răng rắc giòn tan đến rợn người, chiếc xe chầm chậm rồi dừng hẳn trước cổng huyện, trước ánh mắt của bà con, còn đang kinh hãi mắt nhìn vào mớ thịt kẹp nát dưới bánh xe. Thằng Y bị đâm, một bánh chèn qua đầu nó, não phọt ra lề đường, bánh kia quấn vào chân nó rồi lôi đi làm máu thịt bết bát, tạo thành một vệt dài trên con đường đất nào da nào xương. Mình nó còn nguy
